युक्रेनले पहिलो पटक डिसेम्बर २५ मा क्रिसमस मनाउँदै

काठमाडौं । रुससँग झण्डै २ वर्षदेखि लडाईमा रहेको युक्रेनले यस वर्ष डिसेम्बर २५ (आज) क्रिसम डे मनाउँदैछ ।
जनवरी ७ तारिखमा रुस, युक्रेन ग्रीस, इथियोपिया र इजिप्टमा अर्थोडक्स क्रिसमस मनाइन्छ । संसारमा करिब २४ करोड अर्थोडक्स क्रिश्चियनहरू छन् । रुसले जनवरी ७ मा क्रिसमस मनाउँदा युक्रेनले आज मनाउनुलाई राजनीतिक कारणको रुपमा व्याख्या गरिएको छ ।

युक्रेनमा अर्थोडक्स ईसाईहरू बढी छन् र उनीहरूले जनवरी ७ मा यो पर्व मनाउँदै आएका थिए । युक्रेन सरकारले रूसले पछ्याउने परम्पराहरू पालना गर्दैन । युक्रेनी सरकारको यो निर्णयले आफू रुसको गुलाम होइन र आफ्नो परम्परालाई पालना गर्दैन भन्ने देखाएको छ ।

‘द गार्डियन’को रिपोर्टका अनुसार रुस र युक्रेनमा जुलियन क्यालेन्डर पालना गरिन्छ । यसबाहेक, रुस जस्तै, युक्रेनका अधिकांश मानिसहरू अर्थोडक्स ईसाई धर्मका अनुयायी छन् । जुलाई २०२३ मा, युक्रेनी राष्ट्रपति वोल्डोमिर जेलेन्स्कीले एउटा बिल अनुमोदन गर्दै क्रिसमस अवदेखि डिसेम्बर २५ मा मनाउने र सार्वजनिक विदा दिने घोषणा गरेका थिए ।
उक्त बिलमा युक्रेनले अब पश्चिमी देशको ‘ग्रेगोरियन क्यालेन्डर’ पछ्याउने र यसैले जनवरी ७ को सट्टा २५ डिसेम्बरमा क्रिसमस मनाउने उल्लेख छ ।

‘स्काई न्यूज’का अनुसार जेलेन्स्कीको यो कदमलाई देशको चर्चको समर्थन पनि प्राप्त भएको छ । वास्तवमा, चर्चले यो पनि विश्वास गर्छ कि युक्रेन रूसबाट अलग भएको धेरै वर्ष बितिसकेको छ । यसबाहेक रुस र युक्रेन अहिले शत्रु बनेका छन् । त्यसकारण, त्यहाँ कुनै कारण छैन कि रूसी परम्पराहरू अझै पछ्याउनु पर्छ । चर्च र युक्रेनका धेरै संस्थाहरूले रूसी भाषा र संस्कृति त्याग्न पनि जोड दिइरहेका छन् ।

रुसले फेब्रुअरी २०२२ मा युक्रेनमा आक्रमण गरिरहेको छ र यो युद्ध अझै जारी छ । यो युद्धको सबैभन्दा ठूलो कारण भनेकै युक्रेन पश्चिमी गठबन्धन र विशेष गरी नाटोमा सामेल हुन खोज्नु हो । युक्रेन पश्चिमी गठबन्धनमा सामेल भएको रुस र राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनलाई मन परेको छैन । यदि युक्रेन नेटोमा सामेल भयो भने अमेरिकी सेना युक्रेनको बहानामा रुसको सिमानामा पुग्ने र यो रुसको सुरक्षाका लागि ठूलो खतरा हुने पुटिनको भनाइ छ । युक्रेनी सांसद किरा रुडिक भन्छिन् ‘क्रिसमसको मिति परिवर्तन गर्ने निर्णय निकै महत्वपूर्ण थियो । हामी युरोपको साथमा छौं र उनीहरूको परम्परालाई पछ्याउनेछौं ।

तिनीहरूले २५ डिसेम्बरमा क्रिसमस मनाउँछन्, त्यसैले हामी पनि ७ जनवरीको सट्टा २५ डिसेम्बरमा यो पर्व मनाउने छौं । अब हाम्रा छोराछोरीले पनि यही बाटो पछ्याउने छन् । प्रजातन्त्र र विकासको बाटोमा हिँडेका देशलाई पनि चिन्नेछन् ।’
२५ वर्षीया विद्यार्थी टेटियाना भन्छिन् ‘म पहिलो पटक २५ डिसेम्बरमा क्रिसमस मनाउनेछु । यो निश्चित रूपमा अलि अनौठो देखिन्छ, तर यो सही तरिका र परम्परा हो ।’

पुटिनले ६ र ७ जनवरी २०२३ मा युद्धविरामको घोषणा गरेका थिए । पुटिनले रुसका ७७ वर्षीय इसाई धर्मगुरु पैट्रियार्क किरिलको अपीलपछि युद्धविराम घोषणा गरेको बताएका थिए ।

अर्थोडक्स क्रिसमस र क्याथोलिक क्रिसमस भनेको को हो ?
अर्थोडक्स क्रिसमस र क्याथोलिक चर्चबीच केही आधारभूत भिन्नताहरू छन् । यही कारणले गर्दा जब विश्वभरका क्याथोलिक चर्चहरूले डिसेम्बरमा क्रिसमस सप्ताह मनाउँछन्, अर्थोडक्स चर्चहरू यसबाट टाढा रहन्छन् र जनवरी ७ मा क्रिसमस मनाउँछन् । उनीहरुको क्यालेन्डर पनि फरक छ । जसरी क्याथोलिक चर्चको प्रमुखलाई पोप भनिन्छ, त्यसैगरी अर्थोडक्स चर्चको प्रमुखलाई पेट्रीआर्क भनिन्छ ।

११ औं शताब्दीमा, ईसाई धर्म दुई भागमा विभाजित थियो । पहिलो रोमन क्याथोलिकः धेरै ईसाईहरु यसका अनुयायी हुन् । दोस्रो अर्थोडक्सः यसलाई सामान्यतया रूसी अर्थोडक्स पनि भनिन्छ । २०१६ मा पोप फ्रान्सिस र पेट्रीआक किरिलले मेक्सिकोमा पहिलो पटक भेटेका थिए ।