कोप २८ : कोइला प्रयोगमा प्रतिबन्ध लगाई जिवाश्मा इन्धन प्रयोग गर्नुपर्नेमा जोड

दुबई । ग्लोबल स्टकटेकको नयाँ मस्यौदामा कोइलाको अप्रतिबंधित प्रयोगलाई पूर्ण रूपमा रोक्न र व्यवस्थित र न्यायसंगत तरिकामा जीवाश्म ईन्धनको प्रयोगलाई चरणबद्ध गर्ने विकल्पहरू उल्लेख गरिएको छ । मंगलबार जारी गरिएको विश्वव्यापी तापक्रम वृद्धिलाई १.५ डिग्रीमा सीमित गर्ने विश्वव्यापी प्रयासको यो पहिलो सामूहिक आवधिक समीक्षा हो ।

वार्ताकारहरूले जारी गरेको ग्लोबल स्टकटेक (जीएसटी) पाठ कोप २८ को सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण दस्तावेज मानिन्छ र यहाँ दुई हप्ताको वार्षिक जलवायु सम्मेलनको अन्त्यमा अन्तिम रूप दिइनेछ।

भारत र अन्य ‘ग्लोबल साउथ’ देशहरूले कोइला मात्र होइन, तेल र ग्याँसको प्रयोग पनि चरणबद्ध रूपमा घटाउनुपर्ने माग गर्दै आएका छन्। धनी देशले आफै तेल र ग्यास प्रयोग गर्ने तर गरिब देशले कोइलाको प्रयोगमा प्रश्न उठाउने गरेको तथ्यलाई ध्यानमा राखेर यो माग गरिएको हो ।

‘ग्लोबल साउथ’ शब्द सामान्यतया ल्याटिन अमेरिका, एसिया, अफ्रिका र ओशिनियाका क्षेत्रहरूका लागि प्रयोग गरिन्छ। विशेष गरी, यसको अर्थ युरोप र उत्तरी अमेरिका बाहिर, दक्षिणी गोलार्ध र इक्वेटोरियल क्षेत्रमा अवस्थित देशहरू हुन्, जुन प्रायः कम आय भएका र राजनीतिक रूपमा पिछडिएका छन् ।

सन् २०२१ मा ग्लासगोमा भएको कोप बैठकमा भारतले कोइलाको प्रयोग ‘रोक्नुभन्दा’ घटाउनमा जोड दिएको थियो ।

सन २०१५ को पेरिस सम्झौता अन्तर्गत १९० भन्दा बढी देशहरूले औद्योगिक क्रान्ति अघिको तुलनामा विश्वव्यापी तापमान वृद्धि १.६ डिग्री सेल्सियसमा सीमित गर्न कार्बन उत्सर्जन कटौती गर्न सहमत भएका थिए ।

तसर्थ, ‘ग्लोबल स्टकटेक’ पहल सुरु गरिएको थियो, जुन धेरै महत्त्वपूर्ण छ किनभने यसले देशहरूलाई उनीहरूको कार्य योजनाहरूमा आवश्यक परिवर्तन गर्न मद्दत गर्नेछ, जुन गम्भीर जलवायु प्रभावहरू रोक्नको लागिका लागि महत्वपुर्ण हुनेछ ।